In periodes van lage rente, hoge beurskoersen en aanhoudende inflatie, komen de doorgaans volatiele grondstoffenmarkten weer in het vizier van beleggers. Zo ook nu, maar dit keer komt daar nog een andere complicerende factor bij: 100.000 Russische soldaten aan de grens met Oekraïne, waarvan de Amerikaanse president verwacht dat zij het buurland zullen binnenvallen.
Olieprijzen tikten dinsdag een 7-jaars record aan en drijven de wereldwijde inflatie verder op nu er een kans bestaat dat de vraag naar ruwe olie later dit jaar het aanbod zou kunnen overstijgen. ICE Brent, de internationale benchmark voor de olieprijs, steeg dinsdag met bijna 2 procent tot meer dan 88 dollar per vat. Dat is het hoogste niveau sinds oktober 2014, toen de olieprijs 115 dollar per vat aantikte. Woensdag sloot de olieprijs op 88,16 per vat.
Oekraïne conflict
Olie piekt op een moment dat de geopolitieke spanning snel oploopt. Grondstoffenreus Rusland heeft meer dan 100.000 manschappen aan de grens met Oekraïne gestationeerd, een belangrijk doorvoerland voor gas richting de EU. President Poetin eist dat de NAVO zich terugtrekt uit de invloedssfeer van de voormalige Sovjet Unie. Ook wil Rusland van de NAVO de garantie dat Oekraïne nooit lid van de defensiegemeenschap kan worden.
De Amerikaanse president Biden zei woensdag op de eerste verjaardag van zijn presidentschap dat hij verwacht dat Rusland zijn buurland zal binnenvallen. Biden stelde sancties in het vooruitzicht als zijn Russische ambtcollega ook daadwerkelijk de daad bij het woord zal voegen.
Prijs per vat ruwe olie. Bron: CNBC
Warren Patterson, hoofd grondstoffenstrategie bij ING, legt uit in een marktcommentaar dat een conflict tussen Rusland en Oekraïne tot verstoringen van de grondstoffenstromen kan leiden. Hij voegt eraan toe dat de VS en de Europese Unie bij dit conflict betrokken kunnen raken en dat nieuwe sancties tegen Rusland ‘gevolgen kunnen hebben voor de levering van een aantal grondstoffen aan de wereldmarkten’. Dat zijn bovendien risico’s die volgens hem momenteel nog niet zijn ingeprijsd in de markt.
Russische aandelenmarkt omlaag
Toch kelderde de benchmark van toonaangevende Russische aandelen RTS-index de afgelopen week met meer dan 10 procent. Dat gebeurde terwijl stijgende grondstofprijzen gewoonlijk de waarde van de Russische aandelenmarkt, die zwaar leunt op grondstoffen, doet stijgen. Beleggers verkochten risicovolle activa die aan sancties kunnen worden blootgesteld, mocht Rusland militaire actie ondernemen tegen Oekraïne. De markt lijkt daarmee niet toondoof voor de politieke spanningen.
Volgens Hans van Cleef, energie-econoom bij ABN Amro, zet Rusland de gaslevering in als politiek wapen. ‘Hoewel ze zich nog steeds aan de contracten houden die ze met de EU hebben gesloten, leveren ze minder dan ze zouden kunnen. We hebben historisch lage voorraden en de winter is nog lang niet voorbij’, vertelt hij in een gesprek met Fondsnieuws.
Patterson’s opmerking dat de financiële markten vooralsnog het risico op een conflict niet inprijzen, deelt van Cleef niet. ‘Markten prijzen dat wél degelijk in. Hedgefondsen gaan long op gas en de prijs loopt snel op.’
Tekorten
‘Als het in Europa of in Azië een keer flink gaat vriezen dan wordt het echt spannend’, stelt van Cleef. ‘Dan kan er niet meer aan de vraag worden voldaan en krijgen we echte fysieke tekorten. Op dit moment worden al scenario’s gemaakt waarbij wordt gekeken welke sectoren en in welke volgorde wordt afgeschaald in het geval van gas-schaarste.’
Ook in de oliemarkten ziet van Cleef de tekorten toenemen. Dat is volgens hem onder meer een gevolg van desinvesteringen. ‘Olie en gas zijn niet heel erg populair meer. Duurzame energie wel, maar daar lopen we tegen technische grenzen aan. De vraag is of we in de komende jaren aan de wereldwijde vraag kunnen voldoen. Dat wordt nog spannend.’
‘Het Nederlandse energiebeleid is gestoeld op betaalbaarheid, betrouwbaarheid en duurzaamheid. Er is veel geïnvesteerd in dat laatste, maar nu zie je in gas en oliemarkten dat het aanbod behoorlijk onder druk komt te staan. We sluiten kolen- en kerncentrales, en willen zonne- en windenergie daarvoor in de plaats. Daarbij lopen we tegen technische grenzen aan en dus blijven we vooralsnog afhankelijk van energie-import vanuit een land als Rusland.’
Ook ziet van Cleef tekorten op de metalenmarkt, die uiterst belangrijk is om onze energietransitie in goede banen te leiden. ‘Als je kijkt naar de leveringszekerheid van energie voor de komende tijd dan wordt het erg spannend’, vertelt hij.
Dit was deel 1 van een tweedelige serie over de ontwikkelingen in de grondstoffenmarkt. Lees hier deel twee.
