Hernieuwbare energiebronnen nemen wereldwijd een steeds groter aandeel in de elektriciteitsvoorziening. Die ontwikkeling weerspiegelt zowel de politieke wil om stroomopwekking te verduurzamen als de verbeterde kostenefficiëntie van wind- en zonne-energie. Maar met de opmars van deze schone energiebronnen groeit ook de behoefte aan oplossingen die het onregelmatige aanbod kunnen opvangen. Batterijsystemen spelen hierin een sleutelrol: ze stabiliseren de netten, balanceren vraag en aanbod, en vormen zo een cruciale bouwsteen in de wereldwijde energietransitie.

 

Volgens het Global Energy Review 2025 van het Internationaal Energieagentschap (IEA) waren hernieuwbare energie en kernenergie in 2024 goed voor meer dan 40% van de wereldwijde elektriciteitsproductie. Alleen hernieuwbare bronnen waren verantwoordelijk voor ongeveer een derde. Nog opvallender: nieuwe installaties van hernieuwbare energie en kernenergie droegen voor meer dan 80% bij aan de wereldwijde groei in elektriciteitsproductie, een nieuw record en fors hoger dan de circa twee derde in zowel 2022 als 2023. Hernieuwbare energiebronnen waren goed voor driekwart van deze stijging.

 

In regio’s die verder gevorderd zijn in de energietransitie, zoals de Europese Unie, liggen de cijfers nog hoger. In 2024 kwam ongeveer 75% van de EU-elektriciteit uit hernieuwbare en nucleaire bronnen, waarbij hernieuwbare energie de grootste bijdrage leverde — meer dan de helft van de totale stroomproductie.

 

Afbeelding: Groei van de elektriciteitsproductie naar bron

Afbeelding: Aandeel van de elektriciteitsproductie naar bron en regio

Onder- en overbelasting: uitdagingen bij integratie van hernieuwbare energie

Hoewel deze cijfers veelbelovend zijn voor de energietransitie en het klimaatbeleid, brengen ze ook uitdagingen met zich mee voor de elektriciteitsnetten. De grillige aard van zonne- en windenergie betekent dat de opgewekte stroom niet constant is — afhankelijk van zonlicht, windsterkte en andere weersfactoren.

 

Op zonnige, winderige zaterdagen kan het aanbod de vraag ruim overschrijden, wat leidt tot overbelasting van het net. Op donkere, windstille winterdagen daarentegen kan het aanbod tekortschieten. Bovendien vallen piekproductie en piekvraag vaak niet samen, wat de balans tussen vraag en aanbod bemoeilijkt.

 

Een indicatie van deze dynamiek is te vinden in de prijsschommelingen op de stroommarkten. In Europa is het aantal uren waarin stroomprijzen nul of negatief zijn geworden sterk toegenomen. Dit wijst op momenten van structurele overproductie, mede veroorzaakt door de toename van hernieuwbare energie.

 

Deze integratieproblemen worden urgenter door de snel stijgende stroomvraag — mede als gevolg van de elektrificatie van vervoer en verwarming, de groei van datacenters en AI, en de opkomst van waterstofproductie en warmtepompen.

 

De grilligheid van hernieuwbare energie vormt daarmee een knelpunt voor verdere opschaling. Want als ‘groene stroom’ tijdens overaanbod zijn economische waarde verliest, neemt ook de prikkel om nieuwe projecten te realiseren af.

 

Batterijopslag als oplossing voor onregelmatig aanbod

Daar komen batterijsystemen in beeld. Ze kunnen netten stabiliseren en zorgen voor een consistente stroomvoorziening. Daarmee zijn ze onmisbaar geworden in het realiseren van een duurzame energietoekomst.

 

De werking is relatief eenvoudig: batterijen slaan overtollige elektriciteit op bij een overschot aan aanbod of lage vraag, en leveren deze terug op momenten dat de vraag stijgt of het aanbod wegvalt. Zo dempen ze de volatiliteit in het energiesysteem en voorkomen ze dat overschotten verloren gaan. In het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld had het overschot aan windenergie in de winter van 2022-2023 genoeg kunnen opleveren voor 1,2 miljoen huishoudens — als het opgeslagen had kunnen worden.

 

Hoewel batterijopslag geen nieuw concept is, bleef toepassing op netniveau tot voor kort beperkt door technische beperkingen. Batterijen met een opslagduur van één uur waren nog maar kort geleden toonaangevend. Maar die bleken onvoldoende voor dagfluctuaties in vraag en aanbod. Ze konden enkel bijdragen aan netfrequentieherstel — belangrijk, maar niet winstgevend genoeg als primaire functie.

 

Tegenwoordig worden batterijen met opslagduur van vier tot acht uur economisch haalbaar, terwijl ook het aantal laadcycli en de levensduur verbeteren. Technologische innovatie maakt grootschalige toepassing mogelijk.

 

Regeringen wereldwijd erkennen het strategisch belang van batterijopslag. In Europa hebben al veertien landen opslag geïntegreerd in hun nationale energiebeleid. Dat resulteert in subsidies en hervormingen om investeringen rendabeler te maken en markten te ontwikkelen.

 

Afbeelding: Steeds meer Europese overheden nemen batterijopslag op in hun energiebeleid…

Afbeelding: … en de uitrol van batterijopslagcapaciteit groeit snel

Beleggingskansen in de batterijrevolutie

Deze groeiende behoefte aan batterijopslag biedt kansen voor beleggers. De technologie is cruciaal voor de energietransitie en private investeringen zijn nodig om het tempo van installatie op te voeren. De kosten van batterijtechnologie dalen bovendien snel, wat de rendementskansen van nieuwe projecten verhoogt.

 

Afbeelding: Kosten voor productie en installatie van nieuwe batterijopslag zijn sterk gedaald

Maar hoe verdienen investeerders aan batterijen? In Duitsland was de voornaamste inkomstenbron lang het beschikbaar stellen van de batterijcapaciteit aan de netbeheerder voor frequentieherstel. De vergoeding werd via veilingen vastgesteld, waarbij de goedkoopste aanbieders als eerste ingezet werden.

 

Ook in het Verenigd Koninkrijk bestaan zulke ‘frequency response’-diensten. Maar deze markten raken snel verzadigd door het groeiende aantal batterijen — zeker omdat andere technologieën ook kunnen meedoen.

 

Een tweede verdienmodel is energie-arbitrage: energie ‘inkopen’ als de prijs laag is en ‘verkopen’ wanneer de prijs piekt. Deze handel vindt plaats op dag-vooruit-, intraday- en balanceringsmarkten. De toegenomen prijsschommelingen sinds de oorlog in Oekraïne vergroten de winstkansen.

 

Daarnaast bestaan er overheidsregelingen zoals het Britse Capacity Market Mechanism, dat vaste beschikbaarheidsvergoedingen biedt voor batterijen die in noodgevallen kunnen bijspringen.

Wisselende inkomsten worden deels afgedekt via contracten met vaste prijzen, waarbij een tussenpartij (de ‘optimiser’) het gebruik van de batterij optimaliseert. Er bestaan verschillende modellen, zoals:

 

• Floor agreements: een gegarandeerd minimumbedrag met een winstdeling bij hogere opbrengsten;
• Tolling agreements: een vaste vergoeding in ruil voor gegarandeerde prestaties.

Afhankelijk van hun risicobereidheid combineren batterij-eigenaren vaak vaste contracten met gedeeltelijke blootstelling aan de handelsmarkten.

 

Tot slot ontstaan er kansen voor batterijopslag op locaties met grote stroomvraag, zoals bij zonneparken of datacenters. Dat levert directe voordelen op voor installatie en exploitatie, doordat de opgeslagen stroom een lokale afnemer heeft én kan worden verhandeld op het net.

 

Motor van de energietransitie — en van portefeuillediversificatie

Het is duidelijk: batterijopslag is essentieel voor het welslagen van de wereldwijde energietransitie. Naarmate het aandeel hernieuwbare energie toeneemt, groeit ook de behoefte aan systemen die aanbod en vraag balanceren — en dus ook aan technologieën die stabiele inkomsten kunnen genereren.

 

Snelle technologische vooruitgang en toenemende politieke steun versnellen de uitrol. Dalende productiekosten versterken de investeringscase, terwijl geavanceerde handelstechnieken in volwassen markten — zoals het VK — zorgen voor hogere rendementskansen.

 

Voor beleggers die op zoek zijn naar contractgebonden, infrastructuurachtige rendementen, bieden de huidige markten een breed scala aan modellen.

Alles bij elkaar vormen batterijsystemen een solide beleggingscategorie — en mogelijk de sleutel om de uitdagingen van hernieuwbare-energievolatiliteit te overwinnen en de waarde van groene stroom te borgen voor de volgende fase van de energietransitie.
 

Lees meer in het artikel Batteries included: How storage systems enable the global energy transition van Schroders Capital.